بد افزار
بدافزار
بدافزار (به انگلیسی: Malware)، برنامههای رایانهای هستند؛ به علت آنکه معمولاً کاربر را آزار میدهند یا خسارتی بوجود میآورند، به این نام مشهورند. برخی از آنان فقط کاربر را میآزارند. مثلاً وی را مجبور به انجام کاری تکراری میکنند. اما برخی دیگر سیستم رایانهای و دادههای آن را هدف قرار میدهند که ممکن است خساراتی به بار آورند. در عین حال ممکن است هدف آن سختافزار سیستم کاربر باشد.

یک نرمافزار برپایهٔ نیت سازنده آن به عنوان یک بدافزار شناخته میشود. در قانون گاه بدافزار را به عنوان یک آلودگی رایانهای مینامند. دستاوردهای مقدماتی که توسط سیمنتک در سال ۲۰۰۸ منتشر شد، بیان میکند که میزان کدهای آزاردهنده و دیگر برنامههای ناخواسته از شمار نرمافزارهای قانونی، ممکن است افزون باشد. همچنین گفته شدهاست: «که تعداد بدافزارهای تولید شده در سال ۲۰۰۷ به اندازه مجموع ۲۰ سال قبل بودهاست.» مهمترین پل ارتباطی بدافزارها از تولیدکنندگان آنها به کاربران از طریق اینترنت است.
در ۲۹ مارس سال ۲۰۱۰ شرکت سیمنتک شهر شائوژینگ چین را به عنوان پایتخت بدافزار در دنیا معرفی کرد.
مایکروسافت در می ۲۰۱۱ گزارش داد که از هر ۱۴ دانلود در اینترنت یکی شامل بدافزار است. به ویژه شبکههای اجتماعی و فیس بوک در حال مشاهده افزایش تاکتیکهای جدید برای ضربه زدن به رایانهها هستند.
بدافزار با یک نرمافزار معیوب یعنی نرمافزاری قانونی ولی شامل اشکالات مضر، تفاوت دارد. گاه بدافزار به صورت یک نرمافزار سالم و صحیح طراحی میشود و حتی ممکن است از یک سایت رسمی بیاید. بنابراین برخی از برنامههای امنیتی مانند مکافی ممکن است بدافزار را یک برنامهٔ «به طور بالقوه ناخواسته (به انگلیسی: Potentially Unwanted Programs)» بنامد. اگرچه یک ویروس رایانهای نیز بدافزاری است که خود را باز تولید میکند، اما غلب به اشتباه به همهٔ بدافزارها ویروس اطلاق میشود.
از انواع بدافزارها میتوان به ویروسها، کرمها، اسبهای تروآ، جاسوسافزارها، آگهیافزارها، روتکیتها و هرزنامهها اشاره کرد.
مقاصد
بسیاری از برنامههای آلوده کنندهٔ اولیه، از جمله اولین کرم اینترنتی و تعدادی از ویروسهای سیستم عامل داس (به انگلیسی: DOS)، به قصد آزمایش یا سرگرمی نوشته شدند. آنها عموماً به مقاصد بیضرر یا فقط به قصد آزار بودند، تا اینکه بخواهند خسارات جدی به سیستمهای رایانه وارد کنند. در برخی موارد سازنده نمیتوانست تشخیص دهد که چقدر کارش میتواند مضر باشد.
برنامهنویسان جوان وقتی دربارهٔ ویروسها و ترفندهایش میآموختند، تنها به منظور تمرین یا به این قصد که ببینند چقدر شیوع پیدا میکند، آنها را مینوشتند. در سال ۱۹۹۹ ویروسهای شایعی مانند ویروس ملیسا (به انگلیسی: Melissa) و ویروس دیوید (به انگلیسی: David) تنها به قصد سرگرمی نوشته شده بودند. اولین ویروس تلفن همراه در سال ۲۰۰۴ با نام ویروس کابیر (به انگلیسی: Cabir) بر روی تلفنهای همراه منتشر شد.
با این حال مقاصد سوء به منظور خرابکاری را میتوان در برنامههایی یافت که برای ایجاد آسیب به سیستم رایانهای و یا از دست رفتن اطلاعات، طراحی شدهاند. بسیاری از ویروسهای سیستم عامل داس، با این هدف طراحی شدند تا فایلهای موجود در یک دیسک سخت را نابود کنند یا فایلهای سیستمی را با نوشتن اطلاعات نادرست بر روی آنها دچار اختلال کنند.
از زمان گسترش دسترسی به اینترنت پر سرعت، بدافزارهایی به منظور ایجاد سود طراحی شدهاند. به عنوان مثال از سال ۲۰۰۳، اغلب ویروسها و کرمهای رایانهای، طراحی شدند تا کنترل رایانههای کاربران را به منظور بهرهگیری در بازار سیاه به کار گیرند.
بدافزارهای مسری: ویروسها و کرمها
انواع بدافزارها، ویروسها و کرمها هستند که به خاطر نحوهٔ شیوعشان شناخته میشوند. عبارت ویروس کامپیوتری به برنامهای اطلاق میشود که نرمافزار قابل اجرایی را آلوده کرده باشد و هنگامی که اجرا میشود، سبب شود که ویروس به فایلهای قابل اجرای دیگر نیز منتقل شود. ویروسها ممکن است قابلیت حمل یک بار اضافی را نیز داشته باشند، که میتواند اعمال دیگر نیز انجام دهد. این اعمال اغلب خرابکارانه هستند. از سوی دیگر یک کرم برنامهای است که به طور فعالانه خود را روی یک شبکه منتقل میکند تا رایانههای دیگر را نیز آلوده سازد. کرمها نیز قابلیت حمل یک بار اضافی را دارند.
تعریفهای بالا نشان میدهد که تفاوت ویروس و کرم در این است که یک ویروس برای شیوع نیاز به دخالت کاربر دارد، در حالی که یک کرم خود را به طور خودکار و از طریق شبکه گسترش پیدا میکند. در نتیجه آلودگیهایی که از طریق ایمیل یا فایلهای مایکروسافت ورد (به انگلیسی: مایکروسافت ورد) منتقل میشوند، ویروس شناخته میشوند، زیرا باید دریافتکنندهٔ فایل یا ایمیل آن را باز کند تا سیستم آلوده شود. برخی نویسندگان در رسانههای محبوب نیز متوجه این تمایز نیستند و از این عبارتها به اشتباه در جای یکدیگر استفاده میکنند.
مخفی کارها: اسبهای تروآ، روتکیتها و بکدُورها
اسبهای تروآ: (به انگلیسی: Trojan horses)
یک برنامه خرابکار برای اینکه بتواند به اهدافش برسد باید قادر باشد که اجرا شود بدون آنکه توسط کاربر یا مدیر سیستم رایانه خاموش یا پاکسازی شود. مخفی کاری همچنین این امکان را میدهد که بدافزار در اولین مکان نصب شود. وقتی یک برنامه خرابکار خود را به شکل چیز بی ضرر یا مطلوب در میآورد، کاربران ممکن است تشویق شوند تا آن را بدون آنکه بدانند چه میکند، نصب کنند. این، ترفندِ اسب تروآ است.
به بیان دیگر، یک اسب تروآ برنامهای است که کاربر را ترغیب میکند تا اجرایش کند در حالی که قابلیت خرابکاریش را مخفی میکند. آثار منفی ممکن است بلافاصله آغاز شوند و حتی میتوانند منجر به آثار نامطلوب فراوانی گردند. از جمله حذف کردن فایلهای کاربر یا نصب نرمافزارهای خرابکار یا نا مطلوب بیشتر. اسبهای تروآ برای آغازسازی شیوع یک کرم استفاده میشوند.
یکی از مرسوم ترین راههایی که جاسوس افزارها توزیع میشوند، از طریق یک اسب تروآ که به عنوان یک قطعه از یک نرمافزار مطلوب که کاربر آن را از اینترنت دانلود میکند، است. وقتی که کاربر نرمافزار را نصب میکند جاسوس افزار نیز در کنارش نصب میشود. برای مثال اسب تراوا در غالب یک نرمافزار دانلودنصب میشود و به صورت مستقل از نرمافزار اصلی یا مرتبط با آن شروع به دانلود برنامه و مدیاها گاهی با مضامین مستهجن میکند. مثال اخیر تروجان فوق سری نرمافزارهایی با پسوند finder میباشد.
نویسندگان جاسوس افزار سعی میکنند به صورت قانونی عمل کنند، ممکن است رفتار جاسوس افزار را در عباراتی مبهم در توافق نامه با کاربر بیاورند و البته کاربران بعید است که این توافق نامه را بخوانند یا بفهمند. تروآها به صورت عمده به منظور کارهای تجاری استفاده میشوند.
رد گم کن:(به انگلیسی: Rootkits)
رد گم کن واژه مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای (به انگلیسی: Rootkits) است. هنگامی که یک برنامهٔ خرابکار روی یک سیستم نصب میشود بسیار مهم است که مخفی باقی بماند تا از تشخیص و نابودی در امان باشد. همین وضعیت دربارهٔ یک مهاجم انسانی که بطور مستقیم وارد یک رایانه میشود برقرار است. ترفندهایی که به عنوان روتکیتها شناخته میشوند اجازه این مخفی کاری را میدهند. آنها این کار را با اصلاح سیستم عامل میزبان انجام میدهند به نحوی که بدافزار از دید کاربر مخفی بماند. روتکیتها میتوانند از این که یک پروسهٔ خرابکارانه در لیست پروسههای سیستم دیده شود ممانعت کنند، یا مانع خوانده شدن فایلهای آن شوند. در ابتدا یک روتکیت مجموعهای از ابزارها بود که توسط یک مهاجم انسانی بر روی یک سیستم یونیکس نصب میشد که به مهاجم اجازه میداد تا دسترسی مدیریتی داشته باشد. امروزه این عبارت بطور عمومی تر برای فرایندهای مخفی سازی در یک برنامهٔ خرابکار استفاده میشود.
بکدُرها:(به انگلیسی: Backdoors)
یک بکدُر روشی است برای خنثی سازی رویههای معمول تایید اعتبار. وقتی یک سیستم دارای چنین رویههایی باشد یک یا چند بکدُر ممکن است نصب شوند تا دسترسیهای آتی را آسان تر سازد. بکدُرها ممکن است حتی پیش از یک نرمافزار خرابکار نصب شوند تا به مهاجمان اجازهٔ ورود دهند.
دیگر بدافزارها
جاسوسافزارها
جاسوسافزارها (Spyware) بدافزارهایی هستند که بر روی رایانهٔ کاربر نصب میشوند و بدون اطلاع وی، اطلاعات مختلف در مورد او را جمعآوری میکنند. اکثر جاسوسافزارها از دید کاربرها مخفی میمانند و تشخیص و پیدا کردن آنها در اغلب موارد مشکل است. برخی از جاسوسافزارها مانند کیلاگرها ممکن است توسط مسئول یک سازمان و یا شرکت بر روی رایانهها نصب شوند تا رفتار کاربران قابل ارزیابی و بررسی باشد.
جاسوسافزارها هر گونه اطلاعاتی را میتوانند جمعآوری کنند. این اطلاعات میتواند اطلاعات شخصی یک کاربر مانند گشت و گذارهای وی بر روی اینترنت و یا مشخصات حسابهای مختلف وی مانند رمز عبور پست الکترونیکی و... باشد. علاوه بر این، جاسوسافزارهای میتوانند در کنترل رایانه توسط کاربر اختلال ایجاد کنند. به عنوان مثال، جاسوسافزارهای میتوانند کاربر را به بازدید از یک صفحهٔ خاص اینترنتی مجبور کنند و یا اینکه با تغییر تنظیمات رایانهٔ وی، باعث کاهش سرعت اینترنت و دسترسی غیرمجاز به رایانهٔ وی شوند. وباید توجه داشت که نرمافزارِDjyjji.3درست راهاندازی شود.
آگهیافزار
آگهیافزار یا برنامههای تبلیغاتی (Adware): اینگونه برنامهها همانند جاسوسافزارها دارای اثر تخریبی نمیباشند و وظیفه آنها بازکردن صفحات خاص اینترنتی جهت اهداف تجاری و تبلیغی است.
جکها
جکها (Joke) برنامههایی هستند که ادعا میکنند در حال انجام عملیاتی تخریبی بر روی سیستم شما میباشند ولی در واقع اینگونه نبوده و کار آنها چیزی جز یک شوخی ساده نمیباشد. متأسفانه برخی کاربران به سادگی تحت تأثیر جکها قرار گرفته و با تلاش برای از بین بردن چیزی که مخرب نیست باعث ایجاد تخریب بیشتری میشوند.
کلک
کلک (Hoax): این برنامهها با سوء استفاده از کم بودن اطلاعات تخصصی کاربران، آنها را فریب داده و با دستورات و توصیههای اشتباه باعث میشوند که کاربر شخصاً کاری تخریبی بر روی سیستم خود انجام دهد. به عنوان مثال وانمود میکنند که فایلی خاص در مسیر سیستمعامل یک برنامه خطرناک است و باید توسط کاربر حذف شود. غافل از اینکه این فایل سیستمی بوده و برای عملکرد درست سیستمعامل، وجود آن لازم است.
شمارهگیرها
شمارهگیر (Dialer): اینگونه برنامهها وظیفهشان ارتباط دادن کاربر از طریق خط تلفن به سرورهایی در دیگر کشورها برای دسترسی مستقیم به اطلاعات آنها میباشد. این سرورها معمولاً مربوط به سایتهای غیراخلاقی بوده و برقراری ارتباط با آنها از طریق خط تلفن باعث هزینه بسیار زیاد مالی میگردد.
بارگیرها
بارگیر (Downloader): کار اینگونه برنامهها Download کردن بد افزارها و اجرای آنها است
کلیککنندهها
کلیککننده (Adclicker): اینگونه برنامهها لینک صفحات تبلیغاتی را دنبال نموده و به این طریق حالت کلیک شدن بر روی آن صفحه تبلیغاتی خاص را شبیه سازی میکنند و باعث بالا رفتن hit آن میشوند.
درهای پشتی
درهای پشتی (Backdoors) ابزاری برای نفوذگرها هستند که به وسیله آنها میتوانند سیستمهای دیگر را در کنترل خود درآورند. درهای پشتی درون شبکه، پورتهای TCP یا UDP را باز میکنند و شروع به گوش کردن نموده تا دستورات نفوذگرها را اجرا کنند. درهای پشتی از جهت نداشتن قابلیت تکثیر شبیه ترویاها هستند.
گذرواژهدزدها
گذرواژهدزد (Password-Stealer): اینگونه برنامهها که نوعی ترویا هستند کارشان دزدی پسورد از روی سیستمها و ارسال آنها برای نفوذگرها است.
بهرهکشها
بهرهکشها (Exploits) کدهای مخربی هستند که با استفاده از آسیب پذیریهای یک سیستم امکان دسترسی از راه دور به آن سیستم را فراهم میکنند.
کیلاگر
کلیدنگار یا کیلاگر (Keylogger) برنامههایی هستند که با قرار گرفتن در حافظه از کلیدهای زده شده توسط کاربر گزارش گرفته و در قالب یک فایل برای نفوذگر میفرستند. البته باید بدانیم که کیلاگرها به صورت سختافزاری نیز وجود دارند.
برنامههای ضد بدافزار
با افزایش حملات بدافزارها توجهها از محافظت در برابر ویروسها و جاسوس افزارها به سمت محافظت از بدافزارها جلب شدهاست. در نتیجه برنامههای مخصوصی برای مبارزه با آنها توسعه یافتهاست. برنامههای ضد بدافزار از دو طریق با بدافزار نبرد میکند:
۱ - آنها محافظت بی درنگ را در برابر نصب بدافزار روی یک رایانه میتوانند تامین کنند، در این نوع از محافظت نرمافزار ضد بدافزارتمام اطلاعات ورودی از شبکه را اسکن میکند تا ازورود بدافزارها و تهدیدهایی که با آنها میآیند جلوگیری به عمل آورد. محافظت بی درنگ از بدافزار مشابه محافظت بی درنگ از ویروس عمل میکند. یعنی نرمافزار فایلها را در زمان دانلود آن اسکن نموده و از فعالیت هر چیزی که بد افزار شناخته شود ممانعت به عمل میآورد.
۲-برنامههای ضد بدافزار میتوانند تنها به منظور تشخیص و پاکسازی بدافزارهایی که قبلاً روی یک رایانه نصب شدهاند، مورد استفاده قرار گیرند. این نوع از محافظت در برابر بدافزار عمدتاً ساده تر و محبوب تر است. این نوع از ضد بدافزارها محتوای رجیستری ویندوز، فایلهای اجرایی سیستم و برنامههای نصب شده روی یک رایانه را اسکن میکنند و لیستی از تهدیدهای پیدا شده را تهیه میکنند، که به کاربر اجازه میدهد که چه فایلهایی را حذف یا نگاه دارد.
ضد ویروس (رایانه)
نرمافزار ضدویروس (به انگلیسی: Anti-Virus) که با نامهای ویروسیاب و ویروسکش هم شناخته میشود، نرمافزاری است که با مشاهده و بررسی محتوای پروندهها به دنبال الگوهای آشنای ویروسها یا کرمهای اینترنتی میگردند. در صورت مشاهده این الگوها که به آن امضای ویروس (Virus Signature) گفته میشود، از ورود آن به کامپیوتر شما و اجرا شدناش جلوگیری میکنند و یا به شما هشدار لازم را میدهند و از شما دستور میگیرند که آیا فایل را حذف کنند و یا سعی نمایند آن را اصلاح و پاکسازی کنند.
نرمافزار آنتیویروس سه وظیفهی عمده را انجام میدهند: ١. بازرسی یا کشف،٢. تعیین هویت یا شناسایی، و ٣. آلودگیزدایی یا پاکسازی
شرکتهای سازنده نرمافزارهای ضدویروس، با ساخته شدن ویروسهای جدید، الگوهای نرمافزاری آنها را کشف و جمع آوری میکنند و به همین علت اغلب لازم است تا این نرمافزارها هر از چندگاهی بهروزرسانی (Update) شوند تا الگوهای جدید ویروسها را دریافت کنند.
ویروسهای رایانهای برنامههایی دارای درجهای از هوشمندی هستند و روشهای بسیاری وجود دارد که توسط آنها اطلاعاتی از رایانهء شما به نویسندهء ویروس یا افراد سودجوی دیگر ارسال شود. بهعنوان مثال، شما در حال نگاه کردن به یک فیلم روی اینترنت هستید، یا در حال خواندن یک نامه و بسیاری کارهای عادی دیگر... و بدون آنکه بدانید در همان زمان به ویروسی اجازه دادهاید تا کامپیوتر شما را بررسی و تحلیل کند.
بسیاری از اوقات هنگامی که شما آنها را شناسایی میکنید و از بین میبرید، خبر ندارید که ویروس برای ورود مجدد و فعال شدن در کامپیوتر شما قبلاً چارهٔ لازم را اندیشیده است و راههای دیگری (Backdoors) برای حمله مجدد به رایانه یا شبکه رایانهای شما ایجاد کرده است.
ویروسها چگونه وارد رایانه شما میشوند
راههای مختلفی برای ورود ویروسها به رایانهٔ شما وجود دارد، مانند فلاپیدیسکها، لوحهای فشرده، مشاهدهٔ وبگاه، دریافت رایانامه (Email) آلوده، اجرای فایلهای دریافتشده از اینترنت و غیره. بنابراین لازم است که تمامی این موارد به هنگام استفاده مورد کنترل یک نرمافزار ضدویروس قرار گیرد. به بیان دیگر هنگامی که میخواهید برنامهای را از روی یک لوح فشرده اجرا کنید و یا نامهای را باز کنید باید آنها را توسط یک نرمافزار ضدویروس وارسی کنید.
فراموش نکنید که شما همواره مراقب منزل خود هستید و دقت میکنید که در منزل و پنجرهها هنگام شب یا هنگامی که در منزل نیستید، باز نباشند. به همین ترتیب باید همواره وضعیت قسمتهای مختلف کامپیوتر خود را کنترل کنید. اینکه اندازه فایلهای شما عادی باشد یا نه، اینکه مثلاً" فایل جدیدی به کامپیوتر شما اضافه نشده باشد و بسیاری موارد دیگر که بتدریج میتوانید آنها را یاد بگیرید. اما یک نرمافزار ضدویروس بسادگی میتواند هر موقع که شما اراده کنید تمام سیستم شما را کنترل کند و شما را از عدم وجود ویروس در کامپیوتر مطمئن سازد.
ویژگیهای یک نرمافزار ضدویروس مناسب
همانطور که برای هر محصولی (چه نرمافزاری و چه سختافزاری) آزمونهایی وجود دارد که کیفیت و شایستگی آن را تعیین میکند، چنین سنجشهایی برای یک نرمافزار ضد ویروس هم وجود دارد. یکی از آزمونها با نام آزمون DURCH شناخته میشود که نام آن سرواژهای است که از حروف ابتدایی بخشهای پنچگانهء این آزمون تشکیل شدهاند. بنابر آزمون DURCH یک نرمافزار ضدویروس مناسب باید بتواند به نیازهای زیر پاسخ دهد :
آزمون درخواست (Demand): باید بتواند هنگامی که میخواهید به یک پرونده یا صفحهٔ اینترنتی یا یک رایانامه دسترسی یابید، آن را بررسی کند.
آزمون بهروزرسانی (Update): به این معنی که نرمافزار باید بتواند در بازههای زمانی مشخص بانک اطلاعاتی خود که شامل امضای ویروسها است را بروز کند.
آزمون واکنش (Respond): اینکه نرمافزار بتواند تمامی رفتارهای منطقی در برخورد با یک ویروس را از خود نشان دهد. پروندهٔ آلوده را دوبارهسازی و تمیز کند و یا آن را حذف نماید.
آزمون وارسی (Check): باید بتواند تمام فایلها از نوع مختلف که میتوانند محلی برای پنهان شدن ویروس باشند را کنترل کند.
آزمون اکتشاف (Heuristics): به این معنی که نرمافزار باید با وجود نداشتن الگوی همهٔ ویروسها، بتواند خطر و احتمال وجود ویروس را تشخیص دهد. این رفتار نیازمند هوشمندی نسبی نرمافزار و استفادهٔ آن از روشهای اکتشافی است.
ابزارهای مشابه
بعضی از سایر نرمافزارها نیز عملکردی مشابه نرمافزارهای ضد ویروس دارند. به طور مثال، یک نرمافزار می تواند با کنترل و تحلیل محتویات تمامی دیسک های یو اس بی که به رایانه متصل می شوند، با ویروس های خود اجرا شونده (Autorun) مقابله کند. این ابزارها معمولاً دارای بانک اطلاعاتی از امضای ویروس ها نبوده و نیازمند به روزرسانی نیستند. از این رو، به آن ها ضد ویروس برون خط (Offline anti-virus) نیز اطلاق می گردد.
جاسوسافزار
اینگونه برنامهها مستقیماً دارای اثر تخریبی نیستند و وظیفهٔ آنها جمعآوری اطلاعات از روی رایانه کاربر و نیز تحت نظر قرار دادن اعمال وی هنگام کار با رایانه و اینترنت است. در نهایت این اطلاعات برای مقاصد خاص فرستاده میشود تا از آنها جهت اهداف تجاری و تبلیغی ونظامی و نظارتی و... استفاده گردد.
تعریف
جاسوس افزار مانند ویروس و کرم نوعی بدافزار است. بدافزار به برنامههایی گفته میشود که توانایی آسیب رساندن به یک سیستم کامپیوتری یا شبکهای از کامپیوترها را دارند. جاسوس افزار برنامهای است که بدون اجازه کاربر روی سیستم کامپیوتری وی نصب شده، کنترل آن را از فرد میگیرد و اطلاعات شخصی وی را برای یک شخص ثالث میفرستد.
تاریخچه
واژه جاسوس افزار برای اولین بار در ۱۶ اکتبر سال ۱۹۹۵ در متنی درمورد مدل تجارتی ماکروسافت استفاده شد. در سال ۲۰۰۰ آقای گریگور فرند در توصیف دیوار آتش شخصی خود به نام زون آلارم از واژه جاسوس افزار استفاده کرد. اما استفاده رسمی از این کلمه بعد از سال ۲۰۰۱ بود زمانی که آقای استیو گیبسون رئیس مرکز تحقیقات گیبسون متوجه نصب یک نرمافزار تبلیغاتی روی سیستم کامپیوتری خود شد که اطلاعات شخصی او را برای فرد دیگری ارسال میکرد. به همین دلیل وی یک برنامه ضدجاسوسی طراحی کرد و آن را اوپت اوت نامید.
انواع
در یک تقسیم بندی کلی نرمافزارهای جاسوسی را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: ۳-۱- نرمافزارهای جاسوسی خانگی نرمافزاری که معمولاً توسط صاحبان کامپیوترها به منظورآگاهی یافتن از تاثیرات اینترنت بر شبکههای کامپیوتری خودشان خریداری و نصب میگردد. مدیران از این نرمافزار برای آگاهی از فعالیتهای کارمندان استفاده میکنند. بعضی افراد هم برای اطلاع از فعالیتهای سایر اعضای خانواده این روش را به کار میبرند. مانند مشاهده محتویات اتاقهای گفتگو توسط والدینی که فرزندانشان در آنها شرکت میکنند. همچنین این نوع جاسوس افزار میتواند توسط یک شخص ثالث بدون آگاهی صاحب کامپیوترروی سیستم وی نصب شود و اطلاعات شخصی وی را جمع آوری کند. ۳-۲- نرمافزارهای جاسوسی تجاری نرمافزاری است که شرکتها برای تعقیب فعالیتهای کاربران در اینترنت استفاده میکنند. این شرکتها که وظیفه نصب جاسوس افزار روی سیستمهای کامپیوتری را دارند اغلب اطلاعات حاصل را به بازاریابان میفروشند و آنها کاربر را با تبلیغات خاص که با علائق وی مطابقت دارد و برایش جذاب است مورد هدف قرارمی دهند.
راههای نفوذ
پنجرههای پاپ آپ :
پنجرههای کوچکی که به هنگام بازدید از سایت در برابر کاربر ظاهر میشوند و حاوی پیامهای مختلفی برای فریب اشخاص میباشند. در این پنجرهها اغلب دکمههای مختلفی مانند قبول، لغو، بستن و... وجود دارد ولی هیچ کدام از آنها کار اصلی خود را انجام نمیدهند و با فشردن هر کدام از این دکمهها جاسوس افزار روی سیستم نصب میشود.
نرمافزارهای ضد جاسوس افزار:
بعضی نرمافزارهای ضدجاسوسی به جای از بین بردن جاسوس افزار آن را روی سیستم نصب میکنند. از برنامههای مطمئن و معروف برای بالا بردن امنیت سیستم خود استفاده کنید.
برنامههای رایگان اینترنتی:
امروزه بسیاری از کاربران اینترنت بنا بر نیاز خود برنامههایی را که به صورت رایگان روی اینترنت قرار گرفته دانلود و نصب میکنند. اغلب صاحبان این برنامهها در ازای دریافت مبلغی یا بااهداف تجاری دیگر کد جاسوس افزار را در برنامه خود قرار میدهند و به هنگام نصب آن نرمافزار جاسوس افزار نیز روی سیستم کامپیوتری قرار گرفته و شروع به کار میکند
سی دیها و فلشها:
حافظههای جانبی قابل حمل مانند سی دی و فلش به این علت که بین سیستمهای زیادی جا به جا میشوند حاوی برنامههای مخرب هستند. ۴-۵- سوء استفاده از ضعف امنیتی اینترنت اکسپلورر بعضی از طراحان برنامههای مخرب که با ضعفهای امنیتی اینترنت اکسپلورر آشنا باشند میتوانند در کد صفحه وب خود دستورهایی قرار دهند که به هنگام بازکردن آن صفحه با اینترنت اکسپلورر جاسوس افزار روی کامپیوتر نصب شود
ویروسها:
برخی ویروسها حاوی کدهایی برای نصب جاسوس افزارهستند. == تمامی نشانه های یک جاسوس افزار
تشخیص آلوده بودن یک کامپیوتر به جاسوس افزار کار سختی نیست. سیستم آلوده نشانههای سادهای دارد از جمله: ۵-۱- تغییر ناگهانی صفحه خانگی مرورگر بعضی از جاسوس افزارها که برای اهداف تبلیغاتی طراحی میشوند بدون اجازه کاربر صفحه خانگی مرورگر اینترنتی را تغییر میدهند. بسیاری از افرادی که سیستم آنها آلوده شده به طور مکرر صفحه خانگی مرورگر را مطابق میل خود تنظیم نموده و با تغییر دوباره آن مواجه میشوند. ۵-۲- ایجاد نوار ابزارهای جدید از نشانههای دیگر وجود جاسوس افزار ظاهر شدن نوار ابزارهای جدید بدون خواست کاربر در پنجره مرورگر است.
ظاهر شدن مداوم پنجرههای پاپ آپ :
اگر فرد به صورت مکرر و مداوم با پنجرههای پاپ آپ مواجه شود امکان وجود جاسوس افزار در سیستم کامپیوتری وی زیاد است.
تغییر آدرس توسط مرورگر:
بعضی جاسوس افزارها طوری تنظیمات مرورگر را تغییر میدهند که برخلاف میل کاربر و بدون توجه به آدرس وارد شده در نوار آدرس و یا نوار جستجو صفحاتی را به وی نشان دهد که در جهت اهداف تبلیغاتی طراحان آن جاسوس افزار است.
ایجاد آیکونهای جدید روی صفحه نمایش:
وجود آیکونهای جدید و ناشناخته روی صفحه نمایش بدون خواست کاربر از نشانههای وجود جاسوس افزار است. عدم کارایی بعضی کلیدهای صفحه کلید: جاسوس افزارها کارایی کلیدهای صفحه کلید را تغییر میدهند به طوری که برای مثال کلید تب در پنجره مرورگر به جای جا به جایی روی پیوندها کار دیگری انجام دهد.
عملکرد کند کامپیوتر:
از آنجایی که جاسوس افزار یک برنامهاست برای اجرا شدن به حافظه و پردازنده نیاز دارد و سرعت کامپیوتر را کاهش میدهد.
خاموش شدن دیوار آتش و ضدویروس:
جاسوس افزار برای این که به راحتی اطلاعات کاربر را برای شخص ثالث ارسال کند و همچنین تنظیمات سیستم کامیوتری را تغییر دهد اغلب بدون اطلاع کاربر دیوار آتش و ضدویروس را غیر فعال میکند تا به اهداف خود دست یابد.
مشکلات
سرقت اطلاعات شخصی:
جاسوس افزارها میتوانند با دست یابی به کوکیها عادتهای اینترنتی، اطلاعات کارتهای اعتباری و بسیاری اطلاعات دیگر شما را جمع آوری کند همچنین با ثبت کردن کلیدهای فشرده شده توسط شما روی صفحه کلیدرمزهای عبور شما را به دست آورده و در اختیار افراد دیگر قرار دهند.
تاثیر منفی روی عملکرد کاربر:
ظاهر شدن مداوم پنجرههای پاپ آپ، ایجاد نوار ابزارها و آیکونهای جدید و ناشناخته، کاهش سرعت کامپیوتر، کاهش امنیت افراد در استفاده از اینترنت و سایر مشکلاتی که جاسوس افزار ایجاد میکند بر عملکرد کاربران تاثیر میگذارد.
کاهش کارایی سیستم:
همانطور که گفته شد چون جاسوس افزار نوعی برنامهاست حافظه و پردازنده کامپیوتر را مصرف میکند و کارایی سیستم را کاهش میدهد.
استفاده از پهنای باند:
جاسوس افزار برای ارسال اطلاعات نیاز به برقراری ارتباط از طریق اینترنت دارد و باید از پهنای باند استفاده کند.
سختافزار رایانه
سختافزار رایانه مجموعهای از اجزای فیزیکی است که میتوان آنها را لمس کرد (مشاهده کرد) و یک رایانه را تشکیل میدهند مانند صفحه نمایش، صفحه کلید، حافظههای رایانه، دیسک سخت، ماوس، چاپگرها، سیپییو، کارت گرافیک، کارت صدا، حافظه، مادربورد و چیپها. در مقابل آن نرمافزار قابل لمس نیست. نرمافزار مجموعهای از ایدهها، مفاهیم و نمادها است. ترکیب سختافزار و نرمافزار یک سیستم محاسباتی قابل استفاده را تشکیل میدهند.
تعریف صنعتی
سختافزار بخش مادی، قابل لمس و ابزاری هر مجموعه یا سیستم است. سختافزار معمولاً به قطعات و یراقآلات فلزی و پلاستیکی تشکیل دهنده مجموعه گفته میشود. لازم به توضیح است که برق نیز جزو سختافزار حساب میشود.
تعریف رایانه
در دانش رایانه به مجموع مدارهای الکترونیکی، اجزای فیزیکی و مکانیکی قابل لمس و مشاهده در یک رایانه سختافزار میگوییم. همچنین به بخش غیرقابل لمس مانند سیستمعامل و برنامههای رایانهای، نرمافزار اطلاق میگردد.
فهرست سختافزارها
بُردِ مادر یا برد اصلی (مادربورد)
نمایشگر (مانیتور)
جعبه رایانه (کیس)
صفحهکلید (کیبورد)
موشواره (ماوس)
چاپگر (پرینتِر)
پویشگر (اسکنر)
واحد پردازش مرکزی (سیپییو یا پردازنده)
فلاپیدیسک
دیسک سخت
مودم
دیسکگردان نوری (درایو نوری) (CD و DVD)
بلندگو
یو اس بی
کارت صدا
کارت گرافیک
قلم نوری
هدفون (دوگوشی)
کارت تلویزیون و رادیو
دوربین (وبکم)
میکروفون
هدست
بدافزار (به انگلیسی: Malware)، برنامههای رایانهای هستند؛ به علت آنکه معمولاً کاربر را آزار میدهند یا خسارتی بوجود میآورند، به این نام مشهورند. برخی از آنان فقط کاربر را میآزارند. مثلاً وی را مجبور به انجام کاری تکراری میکنند. اما برخی دیگر سیستم رایانهای و دادههای آن را هدف قرار میدهند که ممکن است خساراتی به بار آورند. در عین حال ممکن است هدف آن سختافزار سیستم کاربر باشد.

یک نرمافزار برپایهٔ نیت سازنده آن به عنوان یک بدافزار شناخته میشود. در قانون گاه بدافزار را به عنوان یک آلودگی رایانهای مینامند. دستاوردهای مقدماتی که توسط سیمنتک در سال ۲۰۰۸ منتشر شد، بیان میکند که میزان کدهای آزاردهنده و دیگر برنامههای ناخواسته از شمار نرمافزارهای قانونی، ممکن است افزون باشد. همچنین گفته شدهاست: «که تعداد بدافزارهای تولید شده در سال ۲۰۰۷ به اندازه مجموع ۲۰ سال قبل بودهاست.» مهمترین پل ارتباطی بدافزارها از تولیدکنندگان آنها به کاربران از طریق اینترنت است.
در ۲۹ مارس سال ۲۰۱۰ شرکت سیمنتک شهر شائوژینگ چین را به عنوان پایتخت بدافزار در دنیا معرفی کرد.
مایکروسافت در می ۲۰۱۱ گزارش داد که از هر ۱۴ دانلود در اینترنت یکی شامل بدافزار است. به ویژه شبکههای اجتماعی و فیس بوک در حال مشاهده افزایش تاکتیکهای جدید برای ضربه زدن به رایانهها هستند.
بدافزار با یک نرمافزار معیوب یعنی نرمافزاری قانونی ولی شامل اشکالات مضر، تفاوت دارد. گاه بدافزار به صورت یک نرمافزار سالم و صحیح طراحی میشود و حتی ممکن است از یک سایت رسمی بیاید. بنابراین برخی از برنامههای امنیتی مانند مکافی ممکن است بدافزار را یک برنامهٔ «به طور بالقوه ناخواسته (به انگلیسی: Potentially Unwanted Programs)» بنامد. اگرچه یک ویروس رایانهای نیز بدافزاری است که خود را باز تولید میکند، اما غلب به اشتباه به همهٔ بدافزارها ویروس اطلاق میشود.
از انواع بدافزارها میتوان به ویروسها، کرمها، اسبهای تروآ، جاسوسافزارها، آگهیافزارها، روتکیتها و هرزنامهها اشاره کرد.
مقاصد
بسیاری از برنامههای آلوده کنندهٔ اولیه، از جمله اولین کرم اینترنتی و تعدادی از ویروسهای سیستم عامل داس (به انگلیسی: DOS)، به قصد آزمایش یا سرگرمی نوشته شدند. آنها عموماً به مقاصد بیضرر یا فقط به قصد آزار بودند، تا اینکه بخواهند خسارات جدی به سیستمهای رایانه وارد کنند. در برخی موارد سازنده نمیتوانست تشخیص دهد که چقدر کارش میتواند مضر باشد.
برنامهنویسان جوان وقتی دربارهٔ ویروسها و ترفندهایش میآموختند، تنها به منظور تمرین یا به این قصد که ببینند چقدر شیوع پیدا میکند، آنها را مینوشتند. در سال ۱۹۹۹ ویروسهای شایعی مانند ویروس ملیسا (به انگلیسی: Melissa) و ویروس دیوید (به انگلیسی: David) تنها به قصد سرگرمی نوشته شده بودند. اولین ویروس تلفن همراه در سال ۲۰۰۴ با نام ویروس کابیر (به انگلیسی: Cabir) بر روی تلفنهای همراه منتشر شد.
با این حال مقاصد سوء به منظور خرابکاری را میتوان در برنامههایی یافت که برای ایجاد آسیب به سیستم رایانهای و یا از دست رفتن اطلاعات، طراحی شدهاند. بسیاری از ویروسهای سیستم عامل داس، با این هدف طراحی شدند تا فایلهای موجود در یک دیسک سخت را نابود کنند یا فایلهای سیستمی را با نوشتن اطلاعات نادرست بر روی آنها دچار اختلال کنند.
از زمان گسترش دسترسی به اینترنت پر سرعت، بدافزارهایی به منظور ایجاد سود طراحی شدهاند. به عنوان مثال از سال ۲۰۰۳، اغلب ویروسها و کرمهای رایانهای، طراحی شدند تا کنترل رایانههای کاربران را به منظور بهرهگیری در بازار سیاه به کار گیرند.
بدافزارهای مسری: ویروسها و کرمها
انواع بدافزارها، ویروسها و کرمها هستند که به خاطر نحوهٔ شیوعشان شناخته میشوند. عبارت ویروس کامپیوتری به برنامهای اطلاق میشود که نرمافزار قابل اجرایی را آلوده کرده باشد و هنگامی که اجرا میشود، سبب شود که ویروس به فایلهای قابل اجرای دیگر نیز منتقل شود. ویروسها ممکن است قابلیت حمل یک بار اضافی را نیز داشته باشند، که میتواند اعمال دیگر نیز انجام دهد. این اعمال اغلب خرابکارانه هستند. از سوی دیگر یک کرم برنامهای است که به طور فعالانه خود را روی یک شبکه منتقل میکند تا رایانههای دیگر را نیز آلوده سازد. کرمها نیز قابلیت حمل یک بار اضافی را دارند.
تعریفهای بالا نشان میدهد که تفاوت ویروس و کرم در این است که یک ویروس برای شیوع نیاز به دخالت کاربر دارد، در حالی که یک کرم خود را به طور خودکار و از طریق شبکه گسترش پیدا میکند. در نتیجه آلودگیهایی که از طریق ایمیل یا فایلهای مایکروسافت ورد (به انگلیسی: مایکروسافت ورد) منتقل میشوند، ویروس شناخته میشوند، زیرا باید دریافتکنندهٔ فایل یا ایمیل آن را باز کند تا سیستم آلوده شود. برخی نویسندگان در رسانههای محبوب نیز متوجه این تمایز نیستند و از این عبارتها به اشتباه در جای یکدیگر استفاده میکنند.
مخفی کارها: اسبهای تروآ، روتکیتها و بکدُورها
اسبهای تروآ: (به انگلیسی: Trojan horses)
یک برنامه خرابکار برای اینکه بتواند به اهدافش برسد باید قادر باشد که اجرا شود بدون آنکه توسط کاربر یا مدیر سیستم رایانه خاموش یا پاکسازی شود. مخفی کاری همچنین این امکان را میدهد که بدافزار در اولین مکان نصب شود. وقتی یک برنامه خرابکار خود را به شکل چیز بی ضرر یا مطلوب در میآورد، کاربران ممکن است تشویق شوند تا آن را بدون آنکه بدانند چه میکند، نصب کنند. این، ترفندِ اسب تروآ است.
به بیان دیگر، یک اسب تروآ برنامهای است که کاربر را ترغیب میکند تا اجرایش کند در حالی که قابلیت خرابکاریش را مخفی میکند. آثار منفی ممکن است بلافاصله آغاز شوند و حتی میتوانند منجر به آثار نامطلوب فراوانی گردند. از جمله حذف کردن فایلهای کاربر یا نصب نرمافزارهای خرابکار یا نا مطلوب بیشتر. اسبهای تروآ برای آغازسازی شیوع یک کرم استفاده میشوند.
یکی از مرسوم ترین راههایی که جاسوس افزارها توزیع میشوند، از طریق یک اسب تروآ که به عنوان یک قطعه از یک نرمافزار مطلوب که کاربر آن را از اینترنت دانلود میکند، است. وقتی که کاربر نرمافزار را نصب میکند جاسوس افزار نیز در کنارش نصب میشود. برای مثال اسب تراوا در غالب یک نرمافزار دانلودنصب میشود و به صورت مستقل از نرمافزار اصلی یا مرتبط با آن شروع به دانلود برنامه و مدیاها گاهی با مضامین مستهجن میکند. مثال اخیر تروجان فوق سری نرمافزارهایی با پسوند finder میباشد.
نویسندگان جاسوس افزار سعی میکنند به صورت قانونی عمل کنند، ممکن است رفتار جاسوس افزار را در عباراتی مبهم در توافق نامه با کاربر بیاورند و البته کاربران بعید است که این توافق نامه را بخوانند یا بفهمند. تروآها به صورت عمده به منظور کارهای تجاری استفاده میشوند.
رد گم کن:(به انگلیسی: Rootkits)
رد گم کن واژه مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای (به انگلیسی: Rootkits) است. هنگامی که یک برنامهٔ خرابکار روی یک سیستم نصب میشود بسیار مهم است که مخفی باقی بماند تا از تشخیص و نابودی در امان باشد. همین وضعیت دربارهٔ یک مهاجم انسانی که بطور مستقیم وارد یک رایانه میشود برقرار است. ترفندهایی که به عنوان روتکیتها شناخته میشوند اجازه این مخفی کاری را میدهند. آنها این کار را با اصلاح سیستم عامل میزبان انجام میدهند به نحوی که بدافزار از دید کاربر مخفی بماند. روتکیتها میتوانند از این که یک پروسهٔ خرابکارانه در لیست پروسههای سیستم دیده شود ممانعت کنند، یا مانع خوانده شدن فایلهای آن شوند. در ابتدا یک روتکیت مجموعهای از ابزارها بود که توسط یک مهاجم انسانی بر روی یک سیستم یونیکس نصب میشد که به مهاجم اجازه میداد تا دسترسی مدیریتی داشته باشد. امروزه این عبارت بطور عمومی تر برای فرایندهای مخفی سازی در یک برنامهٔ خرابکار استفاده میشود.
بکدُرها:(به انگلیسی: Backdoors)
یک بکدُر روشی است برای خنثی سازی رویههای معمول تایید اعتبار. وقتی یک سیستم دارای چنین رویههایی باشد یک یا چند بکدُر ممکن است نصب شوند تا دسترسیهای آتی را آسان تر سازد. بکدُرها ممکن است حتی پیش از یک نرمافزار خرابکار نصب شوند تا به مهاجمان اجازهٔ ورود دهند.
دیگر بدافزارها
جاسوسافزارها
جاسوسافزارها (Spyware) بدافزارهایی هستند که بر روی رایانهٔ کاربر نصب میشوند و بدون اطلاع وی، اطلاعات مختلف در مورد او را جمعآوری میکنند. اکثر جاسوسافزارها از دید کاربرها مخفی میمانند و تشخیص و پیدا کردن آنها در اغلب موارد مشکل است. برخی از جاسوسافزارها مانند کیلاگرها ممکن است توسط مسئول یک سازمان و یا شرکت بر روی رایانهها نصب شوند تا رفتار کاربران قابل ارزیابی و بررسی باشد.
جاسوسافزارها هر گونه اطلاعاتی را میتوانند جمعآوری کنند. این اطلاعات میتواند اطلاعات شخصی یک کاربر مانند گشت و گذارهای وی بر روی اینترنت و یا مشخصات حسابهای مختلف وی مانند رمز عبور پست الکترونیکی و... باشد. علاوه بر این، جاسوسافزارهای میتوانند در کنترل رایانه توسط کاربر اختلال ایجاد کنند. به عنوان مثال، جاسوسافزارهای میتوانند کاربر را به بازدید از یک صفحهٔ خاص اینترنتی مجبور کنند و یا اینکه با تغییر تنظیمات رایانهٔ وی، باعث کاهش سرعت اینترنت و دسترسی غیرمجاز به رایانهٔ وی شوند. وباید توجه داشت که نرمافزارِDjyjji.3درست راهاندازی شود.
آگهیافزار
آگهیافزار یا برنامههای تبلیغاتی (Adware): اینگونه برنامهها همانند جاسوسافزارها دارای اثر تخریبی نمیباشند و وظیفه آنها بازکردن صفحات خاص اینترنتی جهت اهداف تجاری و تبلیغی است.
جکها
جکها (Joke) برنامههایی هستند که ادعا میکنند در حال انجام عملیاتی تخریبی بر روی سیستم شما میباشند ولی در واقع اینگونه نبوده و کار آنها چیزی جز یک شوخی ساده نمیباشد. متأسفانه برخی کاربران به سادگی تحت تأثیر جکها قرار گرفته و با تلاش برای از بین بردن چیزی که مخرب نیست باعث ایجاد تخریب بیشتری میشوند.
کلک
کلک (Hoax): این برنامهها با سوء استفاده از کم بودن اطلاعات تخصصی کاربران، آنها را فریب داده و با دستورات و توصیههای اشتباه باعث میشوند که کاربر شخصاً کاری تخریبی بر روی سیستم خود انجام دهد. به عنوان مثال وانمود میکنند که فایلی خاص در مسیر سیستمعامل یک برنامه خطرناک است و باید توسط کاربر حذف شود. غافل از اینکه این فایل سیستمی بوده و برای عملکرد درست سیستمعامل، وجود آن لازم است.
شمارهگیرها
شمارهگیر (Dialer): اینگونه برنامهها وظیفهشان ارتباط دادن کاربر از طریق خط تلفن به سرورهایی در دیگر کشورها برای دسترسی مستقیم به اطلاعات آنها میباشد. این سرورها معمولاً مربوط به سایتهای غیراخلاقی بوده و برقراری ارتباط با آنها از طریق خط تلفن باعث هزینه بسیار زیاد مالی میگردد.
بارگیرها
بارگیر (Downloader): کار اینگونه برنامهها Download کردن بد افزارها و اجرای آنها است
کلیککنندهها
کلیککننده (Adclicker): اینگونه برنامهها لینک صفحات تبلیغاتی را دنبال نموده و به این طریق حالت کلیک شدن بر روی آن صفحه تبلیغاتی خاص را شبیه سازی میکنند و باعث بالا رفتن hit آن میشوند.
درهای پشتی
درهای پشتی (Backdoors) ابزاری برای نفوذگرها هستند که به وسیله آنها میتوانند سیستمهای دیگر را در کنترل خود درآورند. درهای پشتی درون شبکه، پورتهای TCP یا UDP را باز میکنند و شروع به گوش کردن نموده تا دستورات نفوذگرها را اجرا کنند. درهای پشتی از جهت نداشتن قابلیت تکثیر شبیه ترویاها هستند.
گذرواژهدزدها
گذرواژهدزد (Password-Stealer): اینگونه برنامهها که نوعی ترویا هستند کارشان دزدی پسورد از روی سیستمها و ارسال آنها برای نفوذگرها است.
بهرهکشها
بهرهکشها (Exploits) کدهای مخربی هستند که با استفاده از آسیب پذیریهای یک سیستم امکان دسترسی از راه دور به آن سیستم را فراهم میکنند.
کیلاگر
کلیدنگار یا کیلاگر (Keylogger) برنامههایی هستند که با قرار گرفتن در حافظه از کلیدهای زده شده توسط کاربر گزارش گرفته و در قالب یک فایل برای نفوذگر میفرستند. البته باید بدانیم که کیلاگرها به صورت سختافزاری نیز وجود دارند.
برنامههای ضد بدافزار
با افزایش حملات بدافزارها توجهها از محافظت در برابر ویروسها و جاسوس افزارها به سمت محافظت از بدافزارها جلب شدهاست. در نتیجه برنامههای مخصوصی برای مبارزه با آنها توسعه یافتهاست. برنامههای ضد بدافزار از دو طریق با بدافزار نبرد میکند:
۱ - آنها محافظت بی درنگ را در برابر نصب بدافزار روی یک رایانه میتوانند تامین کنند، در این نوع از محافظت نرمافزار ضد بدافزارتمام اطلاعات ورودی از شبکه را اسکن میکند تا ازورود بدافزارها و تهدیدهایی که با آنها میآیند جلوگیری به عمل آورد. محافظت بی درنگ از بدافزار مشابه محافظت بی درنگ از ویروس عمل میکند. یعنی نرمافزار فایلها را در زمان دانلود آن اسکن نموده و از فعالیت هر چیزی که بد افزار شناخته شود ممانعت به عمل میآورد.
۲-برنامههای ضد بدافزار میتوانند تنها به منظور تشخیص و پاکسازی بدافزارهایی که قبلاً روی یک رایانه نصب شدهاند، مورد استفاده قرار گیرند. این نوع از محافظت در برابر بدافزار عمدتاً ساده تر و محبوب تر است. این نوع از ضد بدافزارها محتوای رجیستری ویندوز، فایلهای اجرایی سیستم و برنامههای نصب شده روی یک رایانه را اسکن میکنند و لیستی از تهدیدهای پیدا شده را تهیه میکنند، که به کاربر اجازه میدهد که چه فایلهایی را حذف یا نگاه دارد.
ضد ویروس (رایانه)
نرمافزار ضدویروس (به انگلیسی: Anti-Virus) که با نامهای ویروسیاب و ویروسکش هم شناخته میشود، نرمافزاری است که با مشاهده و بررسی محتوای پروندهها به دنبال الگوهای آشنای ویروسها یا کرمهای اینترنتی میگردند. در صورت مشاهده این الگوها که به آن امضای ویروس (Virus Signature) گفته میشود، از ورود آن به کامپیوتر شما و اجرا شدناش جلوگیری میکنند و یا به شما هشدار لازم را میدهند و از شما دستور میگیرند که آیا فایل را حذف کنند و یا سعی نمایند آن را اصلاح و پاکسازی کنند.
نرمافزار آنتیویروس سه وظیفهی عمده را انجام میدهند: ١. بازرسی یا کشف،٢. تعیین هویت یا شناسایی، و ٣. آلودگیزدایی یا پاکسازی
شرکتهای سازنده نرمافزارهای ضدویروس، با ساخته شدن ویروسهای جدید، الگوهای نرمافزاری آنها را کشف و جمع آوری میکنند و به همین علت اغلب لازم است تا این نرمافزارها هر از چندگاهی بهروزرسانی (Update) شوند تا الگوهای جدید ویروسها را دریافت کنند.
ویروسهای رایانهای برنامههایی دارای درجهای از هوشمندی هستند و روشهای بسیاری وجود دارد که توسط آنها اطلاعاتی از رایانهء شما به نویسندهء ویروس یا افراد سودجوی دیگر ارسال شود. بهعنوان مثال، شما در حال نگاه کردن به یک فیلم روی اینترنت هستید، یا در حال خواندن یک نامه و بسیاری کارهای عادی دیگر... و بدون آنکه بدانید در همان زمان به ویروسی اجازه دادهاید تا کامپیوتر شما را بررسی و تحلیل کند.
بسیاری از اوقات هنگامی که شما آنها را شناسایی میکنید و از بین میبرید، خبر ندارید که ویروس برای ورود مجدد و فعال شدن در کامپیوتر شما قبلاً چارهٔ لازم را اندیشیده است و راههای دیگری (Backdoors) برای حمله مجدد به رایانه یا شبکه رایانهای شما ایجاد کرده است.
ویروسها چگونه وارد رایانه شما میشوند
راههای مختلفی برای ورود ویروسها به رایانهٔ شما وجود دارد، مانند فلاپیدیسکها، لوحهای فشرده، مشاهدهٔ وبگاه، دریافت رایانامه (Email) آلوده، اجرای فایلهای دریافتشده از اینترنت و غیره. بنابراین لازم است که تمامی این موارد به هنگام استفاده مورد کنترل یک نرمافزار ضدویروس قرار گیرد. به بیان دیگر هنگامی که میخواهید برنامهای را از روی یک لوح فشرده اجرا کنید و یا نامهای را باز کنید باید آنها را توسط یک نرمافزار ضدویروس وارسی کنید.
فراموش نکنید که شما همواره مراقب منزل خود هستید و دقت میکنید که در منزل و پنجرهها هنگام شب یا هنگامی که در منزل نیستید، باز نباشند. به همین ترتیب باید همواره وضعیت قسمتهای مختلف کامپیوتر خود را کنترل کنید. اینکه اندازه فایلهای شما عادی باشد یا نه، اینکه مثلاً" فایل جدیدی به کامپیوتر شما اضافه نشده باشد و بسیاری موارد دیگر که بتدریج میتوانید آنها را یاد بگیرید. اما یک نرمافزار ضدویروس بسادگی میتواند هر موقع که شما اراده کنید تمام سیستم شما را کنترل کند و شما را از عدم وجود ویروس در کامپیوتر مطمئن سازد.
ویژگیهای یک نرمافزار ضدویروس مناسب
همانطور که برای هر محصولی (چه نرمافزاری و چه سختافزاری) آزمونهایی وجود دارد که کیفیت و شایستگی آن را تعیین میکند، چنین سنجشهایی برای یک نرمافزار ضد ویروس هم وجود دارد. یکی از آزمونها با نام آزمون DURCH شناخته میشود که نام آن سرواژهای است که از حروف ابتدایی بخشهای پنچگانهء این آزمون تشکیل شدهاند. بنابر آزمون DURCH یک نرمافزار ضدویروس مناسب باید بتواند به نیازهای زیر پاسخ دهد :
آزمون درخواست (Demand): باید بتواند هنگامی که میخواهید به یک پرونده یا صفحهٔ اینترنتی یا یک رایانامه دسترسی یابید، آن را بررسی کند.
آزمون بهروزرسانی (Update): به این معنی که نرمافزار باید بتواند در بازههای زمانی مشخص بانک اطلاعاتی خود که شامل امضای ویروسها است را بروز کند.
آزمون واکنش (Respond): اینکه نرمافزار بتواند تمامی رفتارهای منطقی در برخورد با یک ویروس را از خود نشان دهد. پروندهٔ آلوده را دوبارهسازی و تمیز کند و یا آن را حذف نماید.
آزمون وارسی (Check): باید بتواند تمام فایلها از نوع مختلف که میتوانند محلی برای پنهان شدن ویروس باشند را کنترل کند.
آزمون اکتشاف (Heuristics): به این معنی که نرمافزار باید با وجود نداشتن الگوی همهٔ ویروسها، بتواند خطر و احتمال وجود ویروس را تشخیص دهد. این رفتار نیازمند هوشمندی نسبی نرمافزار و استفادهٔ آن از روشهای اکتشافی است.
ابزارهای مشابه
بعضی از سایر نرمافزارها نیز عملکردی مشابه نرمافزارهای ضد ویروس دارند. به طور مثال، یک نرمافزار می تواند با کنترل و تحلیل محتویات تمامی دیسک های یو اس بی که به رایانه متصل می شوند، با ویروس های خود اجرا شونده (Autorun) مقابله کند. این ابزارها معمولاً دارای بانک اطلاعاتی از امضای ویروس ها نبوده و نیازمند به روزرسانی نیستند. از این رو، به آن ها ضد ویروس برون خط (Offline anti-virus) نیز اطلاق می گردد.
جاسوسافزار
اینگونه برنامهها مستقیماً دارای اثر تخریبی نیستند و وظیفهٔ آنها جمعآوری اطلاعات از روی رایانه کاربر و نیز تحت نظر قرار دادن اعمال وی هنگام کار با رایانه و اینترنت است. در نهایت این اطلاعات برای مقاصد خاص فرستاده میشود تا از آنها جهت اهداف تجاری و تبلیغی ونظامی و نظارتی و... استفاده گردد.
تعریف
جاسوس افزار مانند ویروس و کرم نوعی بدافزار است. بدافزار به برنامههایی گفته میشود که توانایی آسیب رساندن به یک سیستم کامپیوتری یا شبکهای از کامپیوترها را دارند. جاسوس افزار برنامهای است که بدون اجازه کاربر روی سیستم کامپیوتری وی نصب شده، کنترل آن را از فرد میگیرد و اطلاعات شخصی وی را برای یک شخص ثالث میفرستد.
تاریخچه
واژه جاسوس افزار برای اولین بار در ۱۶ اکتبر سال ۱۹۹۵ در متنی درمورد مدل تجارتی ماکروسافت استفاده شد. در سال ۲۰۰۰ آقای گریگور فرند در توصیف دیوار آتش شخصی خود به نام زون آلارم از واژه جاسوس افزار استفاده کرد. اما استفاده رسمی از این کلمه بعد از سال ۲۰۰۱ بود زمانی که آقای استیو گیبسون رئیس مرکز تحقیقات گیبسون متوجه نصب یک نرمافزار تبلیغاتی روی سیستم کامپیوتری خود شد که اطلاعات شخصی او را برای فرد دیگری ارسال میکرد. به همین دلیل وی یک برنامه ضدجاسوسی طراحی کرد و آن را اوپت اوت نامید.
انواع
در یک تقسیم بندی کلی نرمافزارهای جاسوسی را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: ۳-۱- نرمافزارهای جاسوسی خانگی نرمافزاری که معمولاً توسط صاحبان کامپیوترها به منظورآگاهی یافتن از تاثیرات اینترنت بر شبکههای کامپیوتری خودشان خریداری و نصب میگردد. مدیران از این نرمافزار برای آگاهی از فعالیتهای کارمندان استفاده میکنند. بعضی افراد هم برای اطلاع از فعالیتهای سایر اعضای خانواده این روش را به کار میبرند. مانند مشاهده محتویات اتاقهای گفتگو توسط والدینی که فرزندانشان در آنها شرکت میکنند. همچنین این نوع جاسوس افزار میتواند توسط یک شخص ثالث بدون آگاهی صاحب کامپیوترروی سیستم وی نصب شود و اطلاعات شخصی وی را جمع آوری کند. ۳-۲- نرمافزارهای جاسوسی تجاری نرمافزاری است که شرکتها برای تعقیب فعالیتهای کاربران در اینترنت استفاده میکنند. این شرکتها که وظیفه نصب جاسوس افزار روی سیستمهای کامپیوتری را دارند اغلب اطلاعات حاصل را به بازاریابان میفروشند و آنها کاربر را با تبلیغات خاص که با علائق وی مطابقت دارد و برایش جذاب است مورد هدف قرارمی دهند.
راههای نفوذ
پنجرههای پاپ آپ :
پنجرههای کوچکی که به هنگام بازدید از سایت در برابر کاربر ظاهر میشوند و حاوی پیامهای مختلفی برای فریب اشخاص میباشند. در این پنجرهها اغلب دکمههای مختلفی مانند قبول، لغو، بستن و... وجود دارد ولی هیچ کدام از آنها کار اصلی خود را انجام نمیدهند و با فشردن هر کدام از این دکمهها جاسوس افزار روی سیستم نصب میشود.
نرمافزارهای ضد جاسوس افزار:
بعضی نرمافزارهای ضدجاسوسی به جای از بین بردن جاسوس افزار آن را روی سیستم نصب میکنند. از برنامههای مطمئن و معروف برای بالا بردن امنیت سیستم خود استفاده کنید.
برنامههای رایگان اینترنتی:
امروزه بسیاری از کاربران اینترنت بنا بر نیاز خود برنامههایی را که به صورت رایگان روی اینترنت قرار گرفته دانلود و نصب میکنند. اغلب صاحبان این برنامهها در ازای دریافت مبلغی یا بااهداف تجاری دیگر کد جاسوس افزار را در برنامه خود قرار میدهند و به هنگام نصب آن نرمافزار جاسوس افزار نیز روی سیستم کامپیوتری قرار گرفته و شروع به کار میکند
سی دیها و فلشها:
حافظههای جانبی قابل حمل مانند سی دی و فلش به این علت که بین سیستمهای زیادی جا به جا میشوند حاوی برنامههای مخرب هستند. ۴-۵- سوء استفاده از ضعف امنیتی اینترنت اکسپلورر بعضی از طراحان برنامههای مخرب که با ضعفهای امنیتی اینترنت اکسپلورر آشنا باشند میتوانند در کد صفحه وب خود دستورهایی قرار دهند که به هنگام بازکردن آن صفحه با اینترنت اکسپلورر جاسوس افزار روی کامپیوتر نصب شود
ویروسها:
برخی ویروسها حاوی کدهایی برای نصب جاسوس افزارهستند. == تمامی نشانه های یک جاسوس افزار
تشخیص آلوده بودن یک کامپیوتر به جاسوس افزار کار سختی نیست. سیستم آلوده نشانههای سادهای دارد از جمله: ۵-۱- تغییر ناگهانی صفحه خانگی مرورگر بعضی از جاسوس افزارها که برای اهداف تبلیغاتی طراحی میشوند بدون اجازه کاربر صفحه خانگی مرورگر اینترنتی را تغییر میدهند. بسیاری از افرادی که سیستم آنها آلوده شده به طور مکرر صفحه خانگی مرورگر را مطابق میل خود تنظیم نموده و با تغییر دوباره آن مواجه میشوند. ۵-۲- ایجاد نوار ابزارهای جدید از نشانههای دیگر وجود جاسوس افزار ظاهر شدن نوار ابزارهای جدید بدون خواست کاربر در پنجره مرورگر است.
ظاهر شدن مداوم پنجرههای پاپ آپ :
اگر فرد به صورت مکرر و مداوم با پنجرههای پاپ آپ مواجه شود امکان وجود جاسوس افزار در سیستم کامپیوتری وی زیاد است.
تغییر آدرس توسط مرورگر:
بعضی جاسوس افزارها طوری تنظیمات مرورگر را تغییر میدهند که برخلاف میل کاربر و بدون توجه به آدرس وارد شده در نوار آدرس و یا نوار جستجو صفحاتی را به وی نشان دهد که در جهت اهداف تبلیغاتی طراحان آن جاسوس افزار است.
ایجاد آیکونهای جدید روی صفحه نمایش:
وجود آیکونهای جدید و ناشناخته روی صفحه نمایش بدون خواست کاربر از نشانههای وجود جاسوس افزار است. عدم کارایی بعضی کلیدهای صفحه کلید: جاسوس افزارها کارایی کلیدهای صفحه کلید را تغییر میدهند به طوری که برای مثال کلید تب در پنجره مرورگر به جای جا به جایی روی پیوندها کار دیگری انجام دهد.
عملکرد کند کامپیوتر:
از آنجایی که جاسوس افزار یک برنامهاست برای اجرا شدن به حافظه و پردازنده نیاز دارد و سرعت کامپیوتر را کاهش میدهد.
خاموش شدن دیوار آتش و ضدویروس:
جاسوس افزار برای این که به راحتی اطلاعات کاربر را برای شخص ثالث ارسال کند و همچنین تنظیمات سیستم کامیوتری را تغییر دهد اغلب بدون اطلاع کاربر دیوار آتش و ضدویروس را غیر فعال میکند تا به اهداف خود دست یابد.
مشکلات
سرقت اطلاعات شخصی:
جاسوس افزارها میتوانند با دست یابی به کوکیها عادتهای اینترنتی، اطلاعات کارتهای اعتباری و بسیاری اطلاعات دیگر شما را جمع آوری کند همچنین با ثبت کردن کلیدهای فشرده شده توسط شما روی صفحه کلیدرمزهای عبور شما را به دست آورده و در اختیار افراد دیگر قرار دهند.
تاثیر منفی روی عملکرد کاربر:
ظاهر شدن مداوم پنجرههای پاپ آپ، ایجاد نوار ابزارها و آیکونهای جدید و ناشناخته، کاهش سرعت کامپیوتر، کاهش امنیت افراد در استفاده از اینترنت و سایر مشکلاتی که جاسوس افزار ایجاد میکند بر عملکرد کاربران تاثیر میگذارد.
کاهش کارایی سیستم:
همانطور که گفته شد چون جاسوس افزار نوعی برنامهاست حافظه و پردازنده کامپیوتر را مصرف میکند و کارایی سیستم را کاهش میدهد.
استفاده از پهنای باند:
جاسوس افزار برای ارسال اطلاعات نیاز به برقراری ارتباط از طریق اینترنت دارد و باید از پهنای باند استفاده کند.
سختافزار رایانه
سختافزار رایانه مجموعهای از اجزای فیزیکی است که میتوان آنها را لمس کرد (مشاهده کرد) و یک رایانه را تشکیل میدهند مانند صفحه نمایش، صفحه کلید، حافظههای رایانه، دیسک سخت، ماوس، چاپگرها، سیپییو، کارت گرافیک، کارت صدا، حافظه، مادربورد و چیپها. در مقابل آن نرمافزار قابل لمس نیست. نرمافزار مجموعهای از ایدهها، مفاهیم و نمادها است. ترکیب سختافزار و نرمافزار یک سیستم محاسباتی قابل استفاده را تشکیل میدهند.
تعریف صنعتی
سختافزار بخش مادی، قابل لمس و ابزاری هر مجموعه یا سیستم است. سختافزار معمولاً به قطعات و یراقآلات فلزی و پلاستیکی تشکیل دهنده مجموعه گفته میشود. لازم به توضیح است که برق نیز جزو سختافزار حساب میشود.
تعریف رایانه
در دانش رایانه به مجموع مدارهای الکترونیکی، اجزای فیزیکی و مکانیکی قابل لمس و مشاهده در یک رایانه سختافزار میگوییم. همچنین به بخش غیرقابل لمس مانند سیستمعامل و برنامههای رایانهای، نرمافزار اطلاق میگردد.
فهرست سختافزارها
بُردِ مادر یا برد اصلی (مادربورد)
نمایشگر (مانیتور)
جعبه رایانه (کیس)
صفحهکلید (کیبورد)
موشواره (ماوس)
چاپگر (پرینتِر)
پویشگر (اسکنر)
واحد پردازش مرکزی (سیپییو یا پردازنده)
فلاپیدیسک
دیسک سخت
مودم
دیسکگردان نوری (درایو نوری) (CD و DVD)
بلندگو
یو اس بی
کارت صدا
کارت گرافیک
قلم نوری
هدفون (دوگوشی)
کارت تلویزیون و رادیو
دوربین (وبکم)
میکروفون
هدست
شبکه اجتماعی
شبکهٔ اجتماعی ساختاری اجتماعی است که از گره هایی(که عموماً فردی یا سازمانی هستند) تشکیل شدهاست که توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی به هم متصل اند، برای مثال: قیمتها، الهامات، ایدهها و تبادلات مالی، دوستها، خویشاوندی، تجارت، لینکهای وب، سرایت بیماریها (اپیدمولوژی) یا مسیرهای هواپیمایی. ساختارهای حاصل اغلب بسیار پیچیده هستند.

تحلیل شبکههای اجتماعی روابط اجتماعی را با اصطلاحات رأس و یال مینگرد. رأسها بازیگران فردی درون شبکهها هستند و یالها روابط میان این بازیگران هستند.انواع زیادی از یالها میتواند میان رأسها وجود داشته باشد. نتایج تحقیقات مختلف بیانگر آن است که می توان از ظرفیت شبکههای اجتماعی در بسیاری از سطوح فردی و اجتماعی به منظور شناسایی مسائل و تعیین راه حل آنها، برقراری روابط اجتماعی، اداره امور تشکیلاتی، سیاستگذاری و رهنمون سازی افراد در مسیر دستیابی به اهداف استفاده نمود. به عنوان مثال، نتایج مطالعات در حوزه سیاستگذاری گردشگری نشان می دهد شبکههای اجتماعی به واسطه تاثیرگذاری روی متغیرهای رفتاری بر جذب گردشگران خارجی به مقاصد گوناگون تاثیرگذار هستند و می توان از این شبکه ها به منظور شکلگیری اعتماد و کاهش ریسک تصمیمگیری کاربران در انتخاب یک مقصد خاص گردشگری بهره گرفت.
در سادهترین شکل یک شبکهٔ اجتماعی نگاشتی از تمام یالهای مربوط، میان رأسهای مورد مطالعهاست. شبکهٔ اجتماعی هم چنین میتواند برای تشخیص موقعیت اجتماعی هر یک از بازیگران مورد استفاده قرار گیرد. این مفاهیم غالباً در یک نمودار شبکهٔ اجتماعی نشان داده میشوند که درآن، نقطهها رأسها هستند و خطها نشانگر یالها.
در ایران علیرغم اینکه عضویت در شبکههای اجتماعی جرم تلقی نمیشود، ولی به موجب فیلترینگ آنها از جانب حکومت، حضور در این وبگاهها چون از طریق دور زدن فیلترینگ میسر است، مصداق عمل مجرمانه است.
آنالیز شبکههای اجتماعی
آنالیز شبکههای اجتماعی(مرتبط با نظریه شبکهها) به عنوان یک تکنیک کلیدی در جامعه شناسی، انسان شناسی، جغرافیا، روانشناسی اجتماعی، جامعه شناسی زبان، علوم ارتباطات، علوم اطلاعات، مطالعات سازمانی، اقتصاد و زیست شناسی مدرن همانند یک موضوع محبوب در زمینهٔ تفکر ومطالعه پدیدار شدهاست.
بالغ بر یک قرن است که مردم، شبکهٔ اجتماعی مجازی را برای اشارههای ضمنی به مجموعه روابط پیچیده میان افراد درسیستمهای اجتماعی در تمامی مقیاسها از روابط بین فردی گرفته تا بینالمللی مورد استفاده قرار میدهند. در سال ۱۹۴۵ J. A. Barnes برای نخستین بار از اصطلاح قاعده مند برای مشخص کردن الگوهایی از رشتهها استفاده کرد که مفاهیم را مشخص میکنند و به صورت رایج توسط عموم و دانشمندان علوم اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرد : گروههای محدود (مانند: قبایل و خانوادهها) و طبقات اجتماعی(مانند: جنسیّت و قومیت). دانشورانی چون : S.D. Berkowitz, Stephen Borgatti, Ronald Burt, Linton Freeman, Mark Granovetter, Peter Marsden, Nicholas Mullins, Anatol Rapoport, Stanley Wasserman, Barry Wellman, and Harrison White کاربرد شبکههای اجتماعی را به تفصیل بیان کردهاند.
آنالیز شبکههای اجتماعی از طریق احکام نظری و روشها و تحقیقهای مربوط به آن از یک صنعت ضمنی به معبری تحلیلی برای پارادایمها تغییر یافتهاست. برهان های تحلیلی از کل گرفته تا جزء؛ از ساختار گرفته تا روابط و افراد، از اخلاق گرفته تا رفتار همگی شبکههای سراسری را مورد بررسی قرار میدهند که در آنها، همهٔ رشتهها شامل روابط ویژهای در میان جمعیت ِ تعریف شدهاند و یا شبکههای فردی را مورد بررسی قرار میدهند که شامل رشتهها یی است که افراد مشخصی آنها را دارند از قبیل انجمنهای خصوصی.
گرایشهای تحلیلی متعددی آنالیز شبکههای اجتماعی را تمیز میدهند: هیچ فرضی وجود ندارد که گروهها، بلوکهای بنا کنندهٔ اجتماع هستند :: این معبر برای مطالعهٔ سیستمهای اجتماعی با محدودیت کمتر باز است از اجتماعات غیر محلی گرفته تا لینکهای درون وبگاهها.
آنالیز شبکههای اجتماعی علاوه بر سروکارداشتن با اشخاص (افراد، سازمانها، ایالات) به عنوان واحدهای گسستهٔ تحلیل، برروی چگونگی ساختار رشتهها که اشخاص و روابط میان آنها را تحت تاثیر قرار میدهد نیز تمرکز میکند.
برخلاف تحلیلهایی که بر این فرض استوارند که هنجارهای اجتماعی تعیین کنندهٔ رفتارها هستند، آنالیز شبکههای اجتماعی به بررسی وسعت تاثیرگذاری ساختار و ترکیب رشتهها بر هنجارها میپردازد.
شکل یک شبکهٔ اجتماعی به تعیین میزان سودمندی شبکه برای افراد آن شبکه کمک میکند. به طور جزئی شبکههای محکم برای اعضایشان نسبت به شبکههایی که تعداد زیادی اتصالات ضعیف برای افراد خارج از شبکهٔ اصلی دارند، کمتر مفید واقع میشوند. بیشتر شبکههای باز با اتصالات اجتماعی و رشتههای ضعیف، شانس بیشتری برای دسترسی به ایدهها و دست آوردهای جدید نسبت به شبکههای بسته با رشتههای طویل فراهم میآورد. به بیان دیگر گروهی از دوستان که تنها دارای ارتباط با یکدیگر هستند، اطلاعات و دست آوردهای یکسانی را به اشتراک میگذارند. اما گروهی از افراد که دارای ارتباط با بخشهای اجتماعی دیگر هستند شانس بیشتری برای دسترسی به محدودهٔ وسیعتری از اطلاعات دارند. افراد برای دستیابی به موفقیت بهتر است که با شبکههای گوناگونی ارتباط داشته باشند تا اینکه ارتباطات زیادی درون یک شبکه داشته باشند. به طور مشابه افراد میتوانند تأثیرگذاری و ایفای نقش به عنوان واسطه در برقراری ارتباط بین دو شبکه که به هم متصل نیستند را تمرین کنند.(این کار پر کردن سوراخهای ساختاری نامیده میشود.)
آنالیز شبکههای اجتماعی چشم انداز متناوبی را ایجاد میکند که در آن خواص افراد نسبت به ارتباطات و رشتههای میان آنها در شبکه از اهمیت کمتری برخوردار است. این معبر ایجاد شدهاست تا برای توضیح بسیاری از پدیدههای جهان واقعی مفید واقع شود، اما مجال کمتری برای نمایندگیهای فردی باقی میگذارد تا توانمندیهای فردیشان روی موفقیت تأثیرگذار باشد زیرا بخش زیادی از این توانمندیها درون ساختار شبکه باقی میماند.
شبکههای اجتماعی برای بررسی چگونگی تأثیرات متقابل میان تشکیلات، توصیف بسیاری از اتصالات غیررسمی که مجریان را به یکدیگر متصل میکند، نیز مورد استفاده قرار گرفتهاست و در این زمینهها نیز به خوبی برقراری ارتباطات فردی میان کارمندان در سازمانهای مختلف عمل میکند. شبکههای اجتماعی نقش کلیدی در موفقیتهای تجاری و پیشرفتهای کاری ایفا میکنند. شبکهها راههایی را برای شرکتها فراهم میکند که اطلاعات جمع آوری کنند، از رقابت بپرهیزند و حتی برای تنظیم قیمتها و سیاستها با هم تبانی کنند.
آشنایی با شبکههای اجتماعی اینترنتی
فضای مجازی مجال شکلگیری اجتماعات جدید از کاربران را فراهم میکند. از زمان تونیس (Tonnies) و تلاش او برای تعریف دو گونه تجمع انسانی یعنی «اجتماع» در مقابل «جامعه» (گزلشافت و گمنشافت) به بعد همه متفکران علوم اجتماعی و فرهنگی «رو در رو بودن»، «محدودیت تعداد»، و «ابتناء بر روابط عاطفی و نه روابط عقلانی را از خصائص بنیانی»اجتماع" عنوان کردهاند.
هر چند روابط کاربران فضای مجازی رابطهای با واسطهاست و نه رو در رو، بسیاری از مطالعه کنندگان اینترنت تمایل دارند از اصطلاح «اجتماع» برای اشاره به جمع کاربران استفاده کنند.
در این میان تلاشهای متعددی در حال انجام است تا حوزه و دامنه معنایی کاربردهای جدید این اصطلاح را برای اشاره به تجمعات کاربران فضای مجازی، روشن سازد. ازجمله میتوان به تلاشهای خانم شلینی ونچرلی اشاره کرد.
نظرات ونچرلی در سایت USINFO ارائه شدهاست. او به شبکهها و سازمانهای رسمی که به سامان بخشیدن به روابط و مقررات ارتباطاتی در فضای مجازی اشتغال دارند میپردازد و در ادامه به موضوع اجتماعات کاربران و خصوصیتهای آنها اشاره میکند.
شبکههای اجتماعی برپایه اینترنت از قبیل facebook.com و myspace.com در بین جوانان آمریکایی محبوبیت به سزایی کسب کردهاند. این شبکههای اجتماعی درعین حال که فضاهایی هستند که درآنها افراد دوستان جدیدی پیدا میکنند و یا دوستان قدیمی خود را در جریان تغییرات زندگی شان قرار میدهند، مکانهایی برای تبادل نظر هستند که در آنها جوانان عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک میگذارند.
این قابلیت که یک جوان بتواند با امثال خود در کشورهای دیگر جهان ارتباط برقرار کند باعث میشود تا این شبکهها به مکانی تبدیل شوند که در آنها ایدههای جدید معرفی میشوند و مورد بحث قرار میگیرند.
شبکههای اجتماعی اینترنتی در دنیا
استفاده از خدمات شبکههای اجتماعی، روزبهروز محبوبیت بیشتری پیدا میکند. هماکنون سایتهای شبکههای اجتماعی، بعد از پرتالهای بزرگی مثل یاهو یا اماسان موتورهای جستجو مثل گوگل، تبدیل به پراستفادهترین خدمت اینترنتی شدهاند.
خیلی از نهادهای مختلف جهانی و اینترنتی با اهداف گوناگون که مهمترین آنها تجاری و تبلیغاتی است، دست بهراهاندازی شبکههای اجتماعی زده یا درصدد خرید سهام مهمترین شبکههای اجتماعی دنیا هستند؛ مثل رقابت اخیر گوگل و مایکروسافت برسر سایت مایاسپیس و فیسبوک.
در رقابت مایاسپیس، پرکاربرترین سایت شبکه اجتماعی دنیا گوگل و در رقابت برسر فیسبوک، مایکروسافت برندهشد. ضمن اینکه یاهو هم بعد از راهاندازی نهچندان موفق «۳۶۰درجه»، به دنبال راهاندازی یک شبکه اجتماعی دیگر بهاسم «مش» است.
ناسا هم برای جذب جوانان علاقهمند به موضوعات هوافضا، یک شبکه اجتماعی را بر پایه استانداردهای نسل آینده وب و تنظیمات سایت خود راه اندازی کرد.
این شبکه اجتماعی جدید که مای ناسا نام دارد، بخشهای بسیار پیشرفتهای دارد که کاربران میتوانند از طریق آنها تصاویر و تفکرات خود را درباره موضوعات فضایی با سایر کاربران بهاشتراک بگذارند. مای ناسا یک نمونه بسیار اصلی از شبکههای اجتماعی است و یک محیط مجازی را میسازد که در آن کاربران میتوانند تمام موضوعات و مقولات مورد نظر و شخصی خود را جمعآوری کنند.
کاربران میتوانند در این شبکه اجتماعی جدید برای خود وبلاگ درست کنند و از وبلاگهایی نظیر وبلاگ یکی از مدیران ناسا که روایت بسیار شگفتانگیزی را از ماموریتهای فضایی خود نقل کردهاست، استفاده کنند.
شبکههای اجتماعی، بهخصوص آنهایی که کاربردهای معمولی و غیرتجاری دارند، مکانهایی در دنیای مجازی هستند که مردم خود را بهطور خلاصه معرفی میکنند و امکان برقراری ارتباط بین خود و همفکرانشان را در زمینههای مختلف مورد علاقه فراهم میکنند. البته در بعضی از این موارد مثل مایناسا سمت و سوی اصلی این علایق (فضا) مشخص است.
به نظر میرسد شبکههای اجتماعی در اینترنت، در آینده بیش از این هم اهمیت پیدا میکند. این شبکهها هماکنون هم روزبهروز محبوبتر میشوند. با شبکههای اجتماعی، دیگر افراد برای پیداکردن همفکران خود در موارد گوناگون تنها نیستند؛ یک دوست آرژانتینی برای تحلیل بازیهای بوکاجونیورز، یک دوست سوئدی برای صحبت در مورد فناوری اطلاعات، یک دوست فرانسوی برای صحبت در مورد فیلمهای سینمای مستقل یا یک دوست مصری برای بحث در مورد مسائل خاورمیانه.
مسلماً در دنیای حقیقی هیچگاه افراد علاقهمند، موضوعات موردعلاقه خود را به این گستردگی نمییافتند. این دلیل و شاید دلایل مشابه این، سرویسهای شبکههای اجتماعی را به یکی از مهمترین ارکان اینترنت در دو، سه سال اخیر تبدیل کردهاست.
گسترش شبکههای اجتماعی اینترنتی در ایران
در یک ساله اخیر وب سایت های که با نام شبکه اجتماعی در ایران فعالیت می کنن به طور روز افزونی در حال افزایش است تب فیسبوکی در ایران اوج گرفته و شبکه های اجتماعی زیادی که تا حدودی هم شبه به فیس بوک است خیلی زیاد شده تا یکسال قبل وقتی در گوگل کلمه شبکه اجتماعی را جستجو می کردیم به سختی در 5 صفح اول جستجو اثری از شبکه های اجتماعی بود ولی امروز وقتی کلمه شبکه اجتماعی را جستجو می کنی بالغ بر 21,800,000 نتایج جستجو نشان می دهد که نشانگر روشد بسیار چشمگیر آن در ایران است.
شبکههای اجتماعی اینترنتی در ایران
حدود ۴ سال پیش بود که مفهوم شبکههای اجتماعی بهطور گسترده با حضور اورکات در میان کاربران ایرانی رواج پیدا کرد و در مدت کوتاهی آنقدر سریع رشد کرد که پس از برزیل و آمریکا، ایران سومین کشور حاضر در اورکات شد.
اما درهمان زمان شایعاتی هم رواج پیدا کرد که نسبت به عضویت در این انجمن هشدار دادند. میگفتند که گوگل (گرداننده اورکات) از این طریق به اطلاعات شخصی، علایق و نظرات و ارتباطات خصوصی افراد دست پیدا میکند و ممکن است این کار باعث ازبینرفتن امنیت شخصی افراد شود.
چندی پیش دادگاهی در برزیل، از گوگل تقاضای اجرای محدودیتهایی در سرویس اورکات کرد تا گروههای نژادپرستانه از اورکات حذف شوند. البته گوگل از اجرای این تقاضا سرباز زدهاست.
گوگل اعلام کرده چون سرورهای گوگل که مرتبط با اورکات هستند، در آمریکا قرار دارند، کلیه امور مربوط به آن مطابق قوانین آمریکا بوده و نمیتوان قوانین برزیل یا سایر دولتها را در آن دخیل کرد اما گروههای خاصی را که بر خلاف قوانین داخلی اورکات بودهاند، شناسایی و بستهاست.
هرچند که یاهو ۳۶۰ هنوز مورد استفاده قرارمیگیرد، اما کاربران ایرانی به سراغ سایتهای شبکههای اجتماعی کمتر معروف و حتی شبکههای اجتماعی ایرانی میروند.
با نگاهی به تعداد کاربران ۲۴ شبکه اجتماعی پرطرفدار دنیا (جدول)، به آسانی میشود میزان تاثیرگذاری این شبکهها را درک کرد. این شبکهها مجموعاً بیش از یک میلیارد کاربر دارند و اگرچه تعامل زیادی بین کاربران آنها هست، اما بههرحال رقم فوقالعادهای است.
شبکهٔ اجتماعی ساختاری اجتماعی است که از گره هایی(که عموماً فردی یا سازمانی هستند) تشکیل شدهاست که توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی به هم متصل اند، برای مثال: قیمتها، الهامات، ایدهها و تبادلات مالی، دوستها، خویشاوندی، تجارت، لینکهای وب، سرایت بیماریها (اپیدمولوژی) یا مسیرهای هواپیمایی. ساختارهای حاصل اغلب بسیار پیچیده هستند.

تحلیل شبکههای اجتماعی روابط اجتماعی را با اصطلاحات رأس و یال مینگرد. رأسها بازیگران فردی درون شبکهها هستند و یالها روابط میان این بازیگران هستند.انواع زیادی از یالها میتواند میان رأسها وجود داشته باشد. نتایج تحقیقات مختلف بیانگر آن است که می توان از ظرفیت شبکههای اجتماعی در بسیاری از سطوح فردی و اجتماعی به منظور شناسایی مسائل و تعیین راه حل آنها، برقراری روابط اجتماعی، اداره امور تشکیلاتی، سیاستگذاری و رهنمون سازی افراد در مسیر دستیابی به اهداف استفاده نمود. به عنوان مثال، نتایج مطالعات در حوزه سیاستگذاری گردشگری نشان می دهد شبکههای اجتماعی به واسطه تاثیرگذاری روی متغیرهای رفتاری بر جذب گردشگران خارجی به مقاصد گوناگون تاثیرگذار هستند و می توان از این شبکه ها به منظور شکلگیری اعتماد و کاهش ریسک تصمیمگیری کاربران در انتخاب یک مقصد خاص گردشگری بهره گرفت.
در سادهترین شکل یک شبکهٔ اجتماعی نگاشتی از تمام یالهای مربوط، میان رأسهای مورد مطالعهاست. شبکهٔ اجتماعی هم چنین میتواند برای تشخیص موقعیت اجتماعی هر یک از بازیگران مورد استفاده قرار گیرد. این مفاهیم غالباً در یک نمودار شبکهٔ اجتماعی نشان داده میشوند که درآن، نقطهها رأسها هستند و خطها نشانگر یالها.
در ایران علیرغم اینکه عضویت در شبکههای اجتماعی جرم تلقی نمیشود، ولی به موجب فیلترینگ آنها از جانب حکومت، حضور در این وبگاهها چون از طریق دور زدن فیلترینگ میسر است، مصداق عمل مجرمانه است.
آنالیز شبکههای اجتماعی
آنالیز شبکههای اجتماعی(مرتبط با نظریه شبکهها) به عنوان یک تکنیک کلیدی در جامعه شناسی، انسان شناسی، جغرافیا، روانشناسی اجتماعی، جامعه شناسی زبان، علوم ارتباطات، علوم اطلاعات، مطالعات سازمانی، اقتصاد و زیست شناسی مدرن همانند یک موضوع محبوب در زمینهٔ تفکر ومطالعه پدیدار شدهاست.
بالغ بر یک قرن است که مردم، شبکهٔ اجتماعی مجازی را برای اشارههای ضمنی به مجموعه روابط پیچیده میان افراد درسیستمهای اجتماعی در تمامی مقیاسها از روابط بین فردی گرفته تا بینالمللی مورد استفاده قرار میدهند. در سال ۱۹۴۵ J. A. Barnes برای نخستین بار از اصطلاح قاعده مند برای مشخص کردن الگوهایی از رشتهها استفاده کرد که مفاهیم را مشخص میکنند و به صورت رایج توسط عموم و دانشمندان علوم اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرد : گروههای محدود (مانند: قبایل و خانوادهها) و طبقات اجتماعی(مانند: جنسیّت و قومیت). دانشورانی چون : S.D. Berkowitz, Stephen Borgatti, Ronald Burt, Linton Freeman, Mark Granovetter, Peter Marsden, Nicholas Mullins, Anatol Rapoport, Stanley Wasserman, Barry Wellman, and Harrison White کاربرد شبکههای اجتماعی را به تفصیل بیان کردهاند.
آنالیز شبکههای اجتماعی از طریق احکام نظری و روشها و تحقیقهای مربوط به آن از یک صنعت ضمنی به معبری تحلیلی برای پارادایمها تغییر یافتهاست. برهان های تحلیلی از کل گرفته تا جزء؛ از ساختار گرفته تا روابط و افراد، از اخلاق گرفته تا رفتار همگی شبکههای سراسری را مورد بررسی قرار میدهند که در آنها، همهٔ رشتهها شامل روابط ویژهای در میان جمعیت ِ تعریف شدهاند و یا شبکههای فردی را مورد بررسی قرار میدهند که شامل رشتهها یی است که افراد مشخصی آنها را دارند از قبیل انجمنهای خصوصی.
گرایشهای تحلیلی متعددی آنالیز شبکههای اجتماعی را تمیز میدهند: هیچ فرضی وجود ندارد که گروهها، بلوکهای بنا کنندهٔ اجتماع هستند :: این معبر برای مطالعهٔ سیستمهای اجتماعی با محدودیت کمتر باز است از اجتماعات غیر محلی گرفته تا لینکهای درون وبگاهها.
آنالیز شبکههای اجتماعی علاوه بر سروکارداشتن با اشخاص (افراد، سازمانها، ایالات) به عنوان واحدهای گسستهٔ تحلیل، برروی چگونگی ساختار رشتهها که اشخاص و روابط میان آنها را تحت تاثیر قرار میدهد نیز تمرکز میکند.
برخلاف تحلیلهایی که بر این فرض استوارند که هنجارهای اجتماعی تعیین کنندهٔ رفتارها هستند، آنالیز شبکههای اجتماعی به بررسی وسعت تاثیرگذاری ساختار و ترکیب رشتهها بر هنجارها میپردازد.
شکل یک شبکهٔ اجتماعی به تعیین میزان سودمندی شبکه برای افراد آن شبکه کمک میکند. به طور جزئی شبکههای محکم برای اعضایشان نسبت به شبکههایی که تعداد زیادی اتصالات ضعیف برای افراد خارج از شبکهٔ اصلی دارند، کمتر مفید واقع میشوند. بیشتر شبکههای باز با اتصالات اجتماعی و رشتههای ضعیف، شانس بیشتری برای دسترسی به ایدهها و دست آوردهای جدید نسبت به شبکههای بسته با رشتههای طویل فراهم میآورد. به بیان دیگر گروهی از دوستان که تنها دارای ارتباط با یکدیگر هستند، اطلاعات و دست آوردهای یکسانی را به اشتراک میگذارند. اما گروهی از افراد که دارای ارتباط با بخشهای اجتماعی دیگر هستند شانس بیشتری برای دسترسی به محدودهٔ وسیعتری از اطلاعات دارند. افراد برای دستیابی به موفقیت بهتر است که با شبکههای گوناگونی ارتباط داشته باشند تا اینکه ارتباطات زیادی درون یک شبکه داشته باشند. به طور مشابه افراد میتوانند تأثیرگذاری و ایفای نقش به عنوان واسطه در برقراری ارتباط بین دو شبکه که به هم متصل نیستند را تمرین کنند.(این کار پر کردن سوراخهای ساختاری نامیده میشود.)
آنالیز شبکههای اجتماعی چشم انداز متناوبی را ایجاد میکند که در آن خواص افراد نسبت به ارتباطات و رشتههای میان آنها در شبکه از اهمیت کمتری برخوردار است. این معبر ایجاد شدهاست تا برای توضیح بسیاری از پدیدههای جهان واقعی مفید واقع شود، اما مجال کمتری برای نمایندگیهای فردی باقی میگذارد تا توانمندیهای فردیشان روی موفقیت تأثیرگذار باشد زیرا بخش زیادی از این توانمندیها درون ساختار شبکه باقی میماند.
شبکههای اجتماعی برای بررسی چگونگی تأثیرات متقابل میان تشکیلات، توصیف بسیاری از اتصالات غیررسمی که مجریان را به یکدیگر متصل میکند، نیز مورد استفاده قرار گرفتهاست و در این زمینهها نیز به خوبی برقراری ارتباطات فردی میان کارمندان در سازمانهای مختلف عمل میکند. شبکههای اجتماعی نقش کلیدی در موفقیتهای تجاری و پیشرفتهای کاری ایفا میکنند. شبکهها راههایی را برای شرکتها فراهم میکند که اطلاعات جمع آوری کنند، از رقابت بپرهیزند و حتی برای تنظیم قیمتها و سیاستها با هم تبانی کنند.
آشنایی با شبکههای اجتماعی اینترنتی
فضای مجازی مجال شکلگیری اجتماعات جدید از کاربران را فراهم میکند. از زمان تونیس (Tonnies) و تلاش او برای تعریف دو گونه تجمع انسانی یعنی «اجتماع» در مقابل «جامعه» (گزلشافت و گمنشافت) به بعد همه متفکران علوم اجتماعی و فرهنگی «رو در رو بودن»، «محدودیت تعداد»، و «ابتناء بر روابط عاطفی و نه روابط عقلانی را از خصائص بنیانی»اجتماع" عنوان کردهاند.
هر چند روابط کاربران فضای مجازی رابطهای با واسطهاست و نه رو در رو، بسیاری از مطالعه کنندگان اینترنت تمایل دارند از اصطلاح «اجتماع» برای اشاره به جمع کاربران استفاده کنند.
در این میان تلاشهای متعددی در حال انجام است تا حوزه و دامنه معنایی کاربردهای جدید این اصطلاح را برای اشاره به تجمعات کاربران فضای مجازی، روشن سازد. ازجمله میتوان به تلاشهای خانم شلینی ونچرلی اشاره کرد.
نظرات ونچرلی در سایت USINFO ارائه شدهاست. او به شبکهها و سازمانهای رسمی که به سامان بخشیدن به روابط و مقررات ارتباطاتی در فضای مجازی اشتغال دارند میپردازد و در ادامه به موضوع اجتماعات کاربران و خصوصیتهای آنها اشاره میکند.
شبکههای اجتماعی برپایه اینترنت از قبیل facebook.com و myspace.com در بین جوانان آمریکایی محبوبیت به سزایی کسب کردهاند. این شبکههای اجتماعی درعین حال که فضاهایی هستند که درآنها افراد دوستان جدیدی پیدا میکنند و یا دوستان قدیمی خود را در جریان تغییرات زندگی شان قرار میدهند، مکانهایی برای تبادل نظر هستند که در آنها جوانان عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک میگذارند.
این قابلیت که یک جوان بتواند با امثال خود در کشورهای دیگر جهان ارتباط برقرار کند باعث میشود تا این شبکهها به مکانی تبدیل شوند که در آنها ایدههای جدید معرفی میشوند و مورد بحث قرار میگیرند.
شبکههای اجتماعی اینترنتی در دنیا
استفاده از خدمات شبکههای اجتماعی، روزبهروز محبوبیت بیشتری پیدا میکند. هماکنون سایتهای شبکههای اجتماعی، بعد از پرتالهای بزرگی مثل یاهو یا اماسان موتورهای جستجو مثل گوگل، تبدیل به پراستفادهترین خدمت اینترنتی شدهاند.
خیلی از نهادهای مختلف جهانی و اینترنتی با اهداف گوناگون که مهمترین آنها تجاری و تبلیغاتی است، دست بهراهاندازی شبکههای اجتماعی زده یا درصدد خرید سهام مهمترین شبکههای اجتماعی دنیا هستند؛ مثل رقابت اخیر گوگل و مایکروسافت برسر سایت مایاسپیس و فیسبوک.
در رقابت مایاسپیس، پرکاربرترین سایت شبکه اجتماعی دنیا گوگل و در رقابت برسر فیسبوک، مایکروسافت برندهشد. ضمن اینکه یاهو هم بعد از راهاندازی نهچندان موفق «۳۶۰درجه»، به دنبال راهاندازی یک شبکه اجتماعی دیگر بهاسم «مش» است.
ناسا هم برای جذب جوانان علاقهمند به موضوعات هوافضا، یک شبکه اجتماعی را بر پایه استانداردهای نسل آینده وب و تنظیمات سایت خود راه اندازی کرد.
این شبکه اجتماعی جدید که مای ناسا نام دارد، بخشهای بسیار پیشرفتهای دارد که کاربران میتوانند از طریق آنها تصاویر و تفکرات خود را درباره موضوعات فضایی با سایر کاربران بهاشتراک بگذارند. مای ناسا یک نمونه بسیار اصلی از شبکههای اجتماعی است و یک محیط مجازی را میسازد که در آن کاربران میتوانند تمام موضوعات و مقولات مورد نظر و شخصی خود را جمعآوری کنند.
کاربران میتوانند در این شبکه اجتماعی جدید برای خود وبلاگ درست کنند و از وبلاگهایی نظیر وبلاگ یکی از مدیران ناسا که روایت بسیار شگفتانگیزی را از ماموریتهای فضایی خود نقل کردهاست، استفاده کنند.
شبکههای اجتماعی، بهخصوص آنهایی که کاربردهای معمولی و غیرتجاری دارند، مکانهایی در دنیای مجازی هستند که مردم خود را بهطور خلاصه معرفی میکنند و امکان برقراری ارتباط بین خود و همفکرانشان را در زمینههای مختلف مورد علاقه فراهم میکنند. البته در بعضی از این موارد مثل مایناسا سمت و سوی اصلی این علایق (فضا) مشخص است.
به نظر میرسد شبکههای اجتماعی در اینترنت، در آینده بیش از این هم اهمیت پیدا میکند. این شبکهها هماکنون هم روزبهروز محبوبتر میشوند. با شبکههای اجتماعی، دیگر افراد برای پیداکردن همفکران خود در موارد گوناگون تنها نیستند؛ یک دوست آرژانتینی برای تحلیل بازیهای بوکاجونیورز، یک دوست سوئدی برای صحبت در مورد فناوری اطلاعات، یک دوست فرانسوی برای صحبت در مورد فیلمهای سینمای مستقل یا یک دوست مصری برای بحث در مورد مسائل خاورمیانه.
مسلماً در دنیای حقیقی هیچگاه افراد علاقهمند، موضوعات موردعلاقه خود را به این گستردگی نمییافتند. این دلیل و شاید دلایل مشابه این، سرویسهای شبکههای اجتماعی را به یکی از مهمترین ارکان اینترنت در دو، سه سال اخیر تبدیل کردهاست.
گسترش شبکههای اجتماعی اینترنتی در ایران
در یک ساله اخیر وب سایت های که با نام شبکه اجتماعی در ایران فعالیت می کنن به طور روز افزونی در حال افزایش است تب فیسبوکی در ایران اوج گرفته و شبکه های اجتماعی زیادی که تا حدودی هم شبه به فیس بوک است خیلی زیاد شده تا یکسال قبل وقتی در گوگل کلمه شبکه اجتماعی را جستجو می کردیم به سختی در 5 صفح اول جستجو اثری از شبکه های اجتماعی بود ولی امروز وقتی کلمه شبکه اجتماعی را جستجو می کنی بالغ بر 21,800,000 نتایج جستجو نشان می دهد که نشانگر روشد بسیار چشمگیر آن در ایران است.
شبکههای اجتماعی اینترنتی در ایران
حدود ۴ سال پیش بود که مفهوم شبکههای اجتماعی بهطور گسترده با حضور اورکات در میان کاربران ایرانی رواج پیدا کرد و در مدت کوتاهی آنقدر سریع رشد کرد که پس از برزیل و آمریکا، ایران سومین کشور حاضر در اورکات شد.
اما درهمان زمان شایعاتی هم رواج پیدا کرد که نسبت به عضویت در این انجمن هشدار دادند. میگفتند که گوگل (گرداننده اورکات) از این طریق به اطلاعات شخصی، علایق و نظرات و ارتباطات خصوصی افراد دست پیدا میکند و ممکن است این کار باعث ازبینرفتن امنیت شخصی افراد شود.
چندی پیش دادگاهی در برزیل، از گوگل تقاضای اجرای محدودیتهایی در سرویس اورکات کرد تا گروههای نژادپرستانه از اورکات حذف شوند. البته گوگل از اجرای این تقاضا سرباز زدهاست.
گوگل اعلام کرده چون سرورهای گوگل که مرتبط با اورکات هستند، در آمریکا قرار دارند، کلیه امور مربوط به آن مطابق قوانین آمریکا بوده و نمیتوان قوانین برزیل یا سایر دولتها را در آن دخیل کرد اما گروههای خاصی را که بر خلاف قوانین داخلی اورکات بودهاند، شناسایی و بستهاست.
هرچند که یاهو ۳۶۰ هنوز مورد استفاده قرارمیگیرد، اما کاربران ایرانی به سراغ سایتهای شبکههای اجتماعی کمتر معروف و حتی شبکههای اجتماعی ایرانی میروند.
با نگاهی به تعداد کاربران ۲۴ شبکه اجتماعی پرطرفدار دنیا (جدول)، به آسانی میشود میزان تاثیرگذاری این شبکهها را درک کرد. این شبکهها مجموعاً بیش از یک میلیارد کاربر دارند و اگرچه تعامل زیادی بین کاربران آنها هست، اما بههرحال رقم فوقالعادهای است.
ساعت : 6:03 am | نویسنده : admin
|
مطلب بعدی